Opieka zdrowotna za granicą w 2026: Jak realnie działa EKUZ, a jak rezydencja? Przewodnik dla Polaków (Hiszpania, Grecja, Włochy, Portugalia)

Decyzja o zakupie nieruchomości za granicą to nie tylko inwestycja finansowa, ale przede wszystkim życiowa. Klienci, planujący przeprowadzkę – czy to na emeryturę, czy w ramach pracy zdalnej – mają jedną, kluczową obawę, która często przewyższa strach o finanse: „Co się stanie, gdy zachoruję?”.

Jako specjaliści od nieruchomości w Sea and Homes, nasza praca polega na dbaniu o pełne bezpieczeństwo klientów, które wykracza poza sam audyt prawny nieruchomości. Rozumiemy, że dom to fundament, ale prawdziwy spokój ducha daje pewność dostępu do opieki zdrowotnej. W tym przewodniku rozwiejemy największe mity i pokażemy, jak realnie działa leczenie w najpopularniejszych krajach UE: Hiszpanii, Grecji, Włoszech i Portugalii.

Największy mit: Dlaczego karta EKUZ jest niewystarczająca?

Z naszego doświadczenia w Sea and Homes wynika, że fundamentalnym błędem, który popełnia wielu Polaków, jest przekonanie, że do życia za granicą wystarczy Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ).

To nieprawda. Musimy to powiedzieć jasno: karta EKUZ nie jest ubezpieczeniem do mieszkania za granicą.

• Czym jest EKUZ? Jest to dokument potwierdzający prawo do leczenia w nagłych wypadkach (np. złamanie nogi, atak serca, zatrucie) podczas tymczasowego pobytu (np. wakacji, podróży służbowej) w innym kraju UE/EFTA.
• Czym EKUZ nie jest? Nie pokrywa leczenia planowego, wizyt u specjalistów w związku z chorobami przewlekłymi, ani nie służy jako podstawa do „przepisania się” do lekarza rodzinnego za granicą.
• Kiedy EKUZ przestaje działać? W momencie, gdy przestajesz być turystą, a stajesz się rezydentem. Jeśli przenosisz swoje centrum interesów życiowych (np. mieszkasz w Hiszpanii ponad 183 dni w roku), tracisz status polskiego rezydenta podatkowego i ubezpieczeniowego. Próba użycia karty EKUZ jako rezydent może być uznana za wyłudzenie.

Planując przeprowadzkę, musisz wejść do systemu opieki zdrowotnej wybranego kraju. Karta EKUZ zostaje w portfelu jako pamiątka z wakacji.

Ścieżka rezydenta: Jak legalnie korzystać z publicznej opieki zdrowotnej w UE?

Gdy stajesz się rezydentem, masz obowiązek zarejestrować się w lokalnym, publicznym systemie opieki zdrowotnej. Ścieżka, którą wybierzesz, zależy od Twojego statusu.

Scenariusz 1: Emeryt (Kluczowy formularz S1)

To najważniejsza informacja dla każdego emeryta. Jeśli pobierasz polską emeryturę (z ZUS lub KRUS), nie musisz kupować prywatnego ubezpieczenia. Twoje prawo do leczenia jest „transferowane” z Polski.

1. Formularz S1: Przed wyjazdem (lub już po) składasz wniosek w swoim oddziale NFZ o wydanie formularza S1 (dawniej E121).
2. Rejestracja: Z tym dokumentem udajesz się do lokalnego biura ubezpieczeń społecznych (np. Seguridad Social w Hiszpanii, IKA w Grecji).
3. Dostęp: Zostajesz zarejestrowany i otrzymujesz lokalną kartę ubezpieczenia. Od tej pory masz pełne prawo do publicznej opieki zdrowotnej na dokładnie takich samych zasadach jak lokalny emeryt. Koszty Twojego leczenia są refundowane stronie hiszpańskiej czy greckiej przez polski NFZ.

Scenariusz 2: Pracownik (Lokalne składki)

Jeśli podejmujesz pracę na etacie w Portugalii lub zakładasz samozatrudnienie (autónomo) w Hiszpanii, automatycznie płacisz lokalne składki na ubezpieczenie społeczne. Daje Ci to natychmiastowy dostęp do publicznego systemu na równi z obywatelami.

Scenariusz 3: Osoba niepracująca (Wymóg polisy prywatnej)

To pułapka, na którą trafia wielu klientów niemających jeszcze wieku emerytalnego, a chcących żyć z oszczędności. Jeśli nie jesteś emerytem ani nie płacisz lokalnych składek, wiele krajów (w tym rygorystycznie Hiszpania) wymaga wykupienia pełnego, prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego, aby w ogóle przyznać Ci status rezydenta.

Co więcej, musi to być polisa bez dopłat (sin copagos), obejmująca wszystko, abyś nie stał się „obciążeniem” dla ich systemu. To realny, roczny koszt, który trzeba wkalkulować w budżet przeprowadzki.

Porównanie publicznych systemów opieki zdrowotnej w 2026 roku

Jakość publicznej opieki w krajach śródziemnomorskich jest bardzo zróżnicowana.

Opieka zdrowotna w Hiszpanii

System publiczny (Sistema Nacional de Salud) jest uznawany za jeden z najlepszych i najwydolniejszych na świecie, często przewyższający standardem system polski.

• Jakość: Wysoka. Doskonała sieć przychodni (Centro de Salud), gdzie dostęp do lekarza rodzinnego jest szybki. Szpitale są nowoczesne i świetnie wyposażone.
• Koszty: Leczenie publiczne jest bezpłatne (poza częściową odpłatnością za leki na receptę, podobnie jak w Polsce).
• Nasza rekomendacja: Dla emerytów (z S1) i pracowników system publiczny jest absolutnie wystarczający.

Opieka zdrowotna w Portugalii

System publiczny (SNS) jest również na dobrym poziomie, choć powszechnie uznaje się go za nieco mniej dofinansowany i wydolny niż hiszpański.

• Jakość: Dobra. Dostęp do lekarzy jest sprawny, ale na specjalistów czeka się dłużej niż w Hiszpanii.
• Koszty: Wymagane są niewielkie dopłaty (tasas moderadoras) do wizyt u lekarza czy w szpitalu (choć emeryci są z nich często zwolnieni).
• Nasza rekomendacja: System publiczny jest dobry, ale wielu rezydentów-obcokrajowców uzupełnia go o podstawową polisę prywatną dla szybszego dostępu do specjalistów.

Opieka zdrowotna w Grecji

System publiczny (ESY) jest bardziej zróżnicowany i w ostatnich latach bywał niedofinansowany.

• Jakość: W dużych miastach (Ateny, Saloniki) i na dużych wyspach (jak Kreta) jest dobra. Na małych, odległych wyspach dostęp do specjalistów może być ograniczony tylko do podstawowej opieki.
• Koszty: Leczenie jest bezpłatne, ale w praktyce system często polega na prywatnych dopłatach, aby przyspieszyć terminy.
• Nasza rekomendacja: Dla osób mieszkających na Krecie czy Korfu system S1 jest dobrym rozwiązaniem, ale warto rozważyć polisę prywatną.

Opieka zdrowotna we Włoszech

System (SSN) jest skrajnie różny regionalnie.

• Jakość: Fantastyczna na północy (Lombardia, Wenecja Euganejska), ale na południu (Sycylia, Kalabria), gdzie nieruchomości są tańsze, system publiczny bywa niewydolny i niedofinansowany.
• Koszty: Leczenie jest publiczne, ale często z systemem dopłat.
• Nasza rekomendacja: Inwestując na południu Włoch, wykupienie polisy prywatnej jest niemal koniecznością dla komfortu psychicznego.

Prywatna opieka zdrowotna – Kiedy warto ją mieć?

Polisa prywatna (koszt od 50 do 150 EUR miesięcznie, w zależności od wieku i stanu zdrowia) to nie luksus, ale często świadomy wybór lub konieczność.

Warto ją mieć z trzech powodów:

1. Dla komfortu: Gwarantuje dostęp do anglojęzycznych lekarzy i klinik premium.
2. Dla szybkości: Omija ewentualne kolejki do specjalistów w systemie publicznym.
3. Dla rezydencji: Jak wspomnieliśmy, dla osób niepracujących i nie-emerytów jest często obowiązkowa.

Planowanie przeprowadzki to coś więcej niż zakup domu. To planowanie nowego, bezpiecznego życia. W Sea and Homes rozumiemy te obawy i pomagamy naszym klientom nie tylko w audycie prawnym nieruchomości, ale także w nawigacji przez lokalne wymogi administracyjne, w tym te dotyczące opieki zdrowotnej.

Masz pytania dotyczące formularza S1 lub wymogów rezydencji w Hiszpanii? Skontaktuj się z nami. Jako specjaliści Sea and Homes pracujemy wyłącznie dla kupującego. Obejrzyj nasze analizy na YouTube @SeaandHomes i śledź kulisy naszej pracy na Instagramie @seaandhomes_ .

FAQ (Najczęściej zadawane pytania)

Co to jest formularz S1?
To dokument unijny wydawany przez NFZ, który „przenosi” Twoje prawo do publicznego leczenia (nabyte z tytułu emerytury) z Polski do innego kraju UE, w którym zamieszkujesz.

Czy muszę się wyrejestrować z NFZ po przeprowadzce?
Tak. Jeśli przenosisz swoje centrum życiowe i stajesz się rezydentem innego kraju (np. poprzez S1 lub lokalną pracę), masz obowiązek wyrejestrowania się z polskiego NFZ. Nie można być ubezpieczonym publicznie w dwóch krajach UE jednocześnie.

Ile kosztuje prywatne ubezpieczenie w Hiszpanii dla emeryta?
Ceny są bardzo zróżnicowane i rosną z wiekiem. Dla osoby w wieku 65-70 lat pełna polisa bez dopłat (sin copagos) może kosztować od 120 do 250 EUR miesięcznie, w zależności od ubezpieczyciela i stanu zdrowia.

Czy w publicznej przychodni w Hiszpanii lekarz będzie mówił po angielsku?
W rejonach turystycznych (jak Costa del Sol czy Costa Blanca) jest duża szansa, że trafimy na lekarza mówiącego po angielsku. W mniej turystycznych regionach znajomość podstawowego hiszpańskiego jest bardzo pomocna.

Mam formularz S1 w Grecji. Czy dostanę grecką kartę EKUZ?
Tak. Gdy zostaniesz zarejestrowany w greckim systemie na podstawie S1, będziesz miał prawo do wyrobienia greckiej karty EKUZ, której będziesz używać podróżując po reszcie Europy (w tym na wakacje do Polski).